Sa panahon ngayon, ang bilis ng takbo ng buhay, at kung hindi tayo maingat, baka mas mabilis pang maubos ang ating pera kaysa sa sahod na dumating. Kaya, para sa mga kabataang Pinoy na nagsisimula pa lang humawak ng pera, eto na ang simpleng gabay para sa mas maayos na budgeting.
1. Alamin ang Iyong Income at Expenses
“Hindi mo maayos ang hindi mo alam,” ika nga. Simulan mo sa paglista ng lahat ng iyong kita (sweldo, side hustle income, allowance). Tapos, isunod mo naman ang lahat ng expenses mo sa isang buwan: pagkain, load, renta, kuryente, tubig, atbp. Dito mo makikita kung saan napupunta ang pera mo.
2. Gumawa ng Budget Plan
Kapag alam mo na ang galaw ng pera mo, hatiin mo ito gamit ang 50/30/20 rule:
50% Needs: Para sa mga essentials tulad ng renta, pagkain, at bills.
30% Wants: Para sa luho tulad ng pag-order sa GrabFood o panonood ng sine.
20% Savings/Investments: Para sa emergency fund o future goals mo tulad ng travel o business.
Tip: Kung tight ang budget, unahin ang needs at savings bago ang wants.
3. Magtipid sa Maliliit na Bagay
Hindi mo kailangang mag-cut ng lahat ng luho, pero pwede kang mag-adjust sa mga maliliit na bagay. Halimbawa:
Magluto sa bahay kesa mag-order palagi.
Magdala ng tumbler kesa bumili ng kape sa labas.
Gumamit ng promo codes at discounts kapag bibili online.
4. Maghanap ng Extra Income
Kung kulang pa rin ang budget kahit anong tipid, panahon na para maghanap ng dagdag na kita. Pwede kang mag-freelance, magbenta online, o sumali sa mga affiliate marketing programs. Maraming options online, tulad ng Shopee Affiliate Program kung saan kikita ka sa pagbebenta gamit ang links.
5. Mag-set ng Financial Goals
Mahalagang may dahilan ang pagba-budget mo. Gusto mo bang mag-ipon para sa emergency fund, travel goals, o bagong cellphone? Kapag malinaw ang goals mo, mas motivated kang magtipid at mag-ipon.
Tip: Gumawa ng vision board o gumamit ng savings tracker app para mas visual at nakaka-excite.
6. Iwasan ang Impulse Buying
Lahat tayo guilty rito: scroll sa online shopping app, tapos biglang may “Add to Cart” moments. Pero bago mo i-check out, tanungin ang sarili: “Kailangan ko ba talaga ito?”
Tip: Maglagay ng waiting period (e.g., 1 week) bago bilhin ang isang bagay. Kung gusto mo pa rin siya after a week, go na.
7. Mag-track ng Utang
Kung may mga hiniram kang pera (utang sa friend o credit card), siguraduhing may plano ka para mabayaran ito agad. Huwag magpalubog sa utang lalo na’t may interest.
Tip: Mag-allocate ng specific percentage ng income mo para unti-unting mabayaran ang utang.
8. Invest in Your Knowledge
Ang pinakamagandang investment ay sa sarili mo. Maglaan ng oras para magbasa ng financial books, manood ng YouTube videos tungkol sa investments, o sumali sa webinars. The more you know, the better you can manage your money.
9. Automate Your Savings
Kung mahirap mag-ipon, bakit hindi gawing automatic ang proseso? Mag-open ng savings account na may auto-deposit feature. Sa ganitong paraan, hindi mo na mahahawakan ang perang dapat naka-save.
not sponsored
10. Celebrate Small Wins
Kapag natupad mo ang mga short-term financial goals mo, reward yourself! Hindi kailangang mahal; pwede kang bumili ng favorite snack mo o magpa-milk tea. Ang mahalaga, na-enjoy mo ang progress mo.
Ang pagba-budget ay hindi madaling gawin sa simula, pero kapag naging habit mo na ito, sobrang laking tulong sa financial health mo. Tandaan, hindi mo kailangang magutom para lang makapag-ipon. Ang tamang budgeting ay tungkol sa balance: enjoying your present habang inihahanda ang future. Kaya mga kabataan, simulan na ang tamang paghawak ng pera, at siguraduhing bawat piso ay may layunin!